H+N+S Landschapsarchitecten -

Opdrachtgever
Rijkswaterstaat

Locatie
Eefde

Schaal
S

Periode
2016

Partners
BESIX-Rebel

De uitbreiding van sluis Eefde is een kans om het hele complex aan te pakken. Met het ontwerp sluiten nieuwe eigentijdse elementen naadloos aan bij het bestaande, komen monumenten tot hun recht en bieden uitkijkplekken zicht op ‘state of the art’ sluistechnieken.

Aanleiding

In opdracht van BESIX-rebel werkte H+N+S aan het tenderontwerp voor de uitbreiding van Sluis Eefde met een tweede kolk en de daarmee samenhangende verbreding van de voorhaven en het Twentekanaal, plus de herinrichting van de zone tussen de sluis en het dorp. De huidige heftorens en het oude gemaal zijn rijksmonument: het zorgvuldig omgaan met de monumentale status was een belangrijke ontwerpopgave. Drie partijen hebben naar de opdracht gedongen. Rijkswaterstaat heeft de bouw van de sluis gegund aan combinatie 'Lock to Twente'.

Ansicht met sluis Eefde als zorgvuldig ontworpen totaalkunstwerk

Verrommeling op het sluiscomplex door slordige noodgebouw, hekken etc.

Het sluiscomplex wordt weer een samenhangend geheel: een attractie waar iets te beleven is

In de loop der jaren is sluis Eefde als ‘totaalkunstwerk’ verwaarloosd geraakt. Het is door de wildgroei aan hekken, typen verharding en kleine objecten moeilijk geworden om de oorspronkelijke schoonheid van het sluiscomplex te ervaren. Onze visie is dat naast het invulling geven aan de vergaande ruimtelijke kwaliteitseisen voor de nieuwe sluis ook gekeken moet worden naar het bestaande deel. Zo komt de sluis optimaal tot zijn recht, voor dorpeling, passant en sluisbediening.

Aanpak

Voor het project Sluis Eefde is samengewerkt met de technisch ontwerpers van Besix en Quist Wintermans Architecten. Het project is een goed voorbeeld van het koppelen van techniek en kwalitatief ruimtelijk ontwerp. De pragmatische keuze voor bijzondere sluistechnieken is in het ontwerp ingezet als schouwspel. Zowel de technisch ontwerpers als de (landschaps)architecten hebben de grenzen van de tender opgezocht, met als resultaat een totaalontwerp voor een duurzame toekomst dat recht doet aan het verleden.

Resultaat

Kop en staart

Het ontwerp is een energieneutraal sluiscomplex met ‘state of the art’ sluistechniek in de vorm van een sectordeur en vijzels. Die hebben belevingswaarde en een educatieve functie en moeten dan ook goed zichtbaar zijn. Uitkijkpunten bij de vernieuwende technieken geven het sluiscomplex ruimtelijk een ‘een kop en een staart’.

Bediengebouw

In plaats van het verbouwen en uitbreiden van het bestaande bediengebouw is een nieuw gebouw tussen de twee kolken opgenomen. Het bestaande, detonerende bediengebouw kan gesloopt worden. Dat is een kwaliteitsimpuls voor de ensemble-waarde van de sluis: de monumentale heftorens worden vrijgesteld.

Samenhang

Tijdens dialooggesprekken en specialistische overleg is de ruimte gezocht om ook het verrommelde, bestaande middeneiland bij de opgave te betrekken. Overbodige verharding en de wildgroei aan bordjes worden verwijderd, hekwerken opgeruimd en het noodgebouw gesloopt. Zo ontstaat een rustige, groene omgeving als decor voor de bouwwerken van de sluis.