Studie naar toekomstperspectieven Noord-Nederland

Aanleiding

De tentoonstelling Places of Hope neemt je mee langs verbeeldingen van een hoopvolle morgen, naar bijzondere plekken en laat je kennismaken met tientallen inspirerende Landmakers: mensen die met hun projecten vormgeven aan onze leefomgeving en hoop en inspiratie bieden voor een duurzame toekomst.

Ateliermeester

Parallel aan de tentoonstelling zijn er in de afgelopen maanden twee ateliers georganiseerd, allebei begeleid door Jandirk Hoekstra als ateliermeester. In het atelier ‘Zelfbewust Noord-Nederland’ werd onderzocht wat het Noorden zijn inwoners, ondernemers, toeristen en nieuwkomers te bieden heeft.

De toekomst begint hier, waar mens en natuur en stad en platteland, onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn.

Op dit moment leven veel van ons nog in de vorige eeuw. We wonen in een naoorlogs rijtjeshuis, werken op een afgelegen bedrijventerrein en zitten dagelijks in onze auto in de file op de ringweg. Ook de manier waarop we onze huizen verwarmen, onze energie opwekken of omgaan met ons afval stamt uit de vorige eeuw. Gelukkig wordt er al hard gewerkt aan het nieuwe Nederland en de uitdagingen van de 21ste eeuw. Door heel uiteenlopende mensen en vaak op verrassende plekken.

Aanpak

In dit atelier hebben zijn de opgaven en de perspectieven onderzocht die op Noord Nederland afkomen. Dit zijn onder andere: leefbaarheid in tijden van krimp en vergrijzing, inzetten op lokale kracht voor energievoorziening en klimaatverandering.

Zin in de toekomst

De hoopvolle perspectieven die voorbij zijn gekomen tijde het atelier zijn bijeen gebracht in een publicatie en een film. Ter inspiratie van de plannen en processen die op tal van plekken in het Noorden aan de orde zijn en om zin te krijgen in de toekomst.

Gemeenschap en samenhang

Het Noorden als accoladeterm voor de besproken regio’s kent twee belangrijke uitgangspunten. De lokale schaal en de gemeenschap als de kracht spreidt zich uit over een ‘galaxy’ van erven, gehuchten, dorpen, stadjes en steden. Het watersysteem laat de sterke onderlinge samenhang zien van Noord-Nederland, iets wat vraagt om een samenhangende aanpak.

Prettig wonen

Om de aantrekkelijkheid van het Noorden als leefmilieu op peil te houden ondanks krimp en vergrijzing moet er slim worden omgegaan met thema’s zoals voorzieningen, zorg en energie. Steden, kernen en ommeland trekken hiervoor samen op en faciliteren de uitwisseling van vraag en aanbod. Een kwalitatieve woonomgeving is hiervoor essentieel.

Initiatief van onderop

Bewoners en gemeenten nemen het initiatief als het gaat om de kwaliteit van hun leefomgeving, maar ook als het gaat om collectieve voorziening zoals een toekomstbestendige woningvoorraad en duurzame energie. De baten van zo’n gedecentraliseerd systeem worden weer geïnvesteerd in het dorp zelf, met steun van gemeente en ondernemers.

Inspelen op specialiteiten

Ondanks de afname van de beroepsbevolking in het Noorden blijven er veel kansen voor een bloeiende economie, zeker wanneer en wordt ingespeeld op de unieke krachten van het gebied. Hiervoor worden zes economische clusters onderscheiden, waarvan een deel zelfs al in ontwikkeling is tot een ecosysteem dat de economie draagt.

Lokale energie

In Noord-Nederland met zijn talloze woonkernen en gemeenschappen is het decentrale scenario kansrijk. Inwoners hebben zeggenschap over hun energierekening en hun investeringen blijven in de lokale economie. Samen plannen maken voor en aanleggen van een zonneveld of windmolen zorgt voor binding in de gemeenschap.

Watersysteem als motor

De grote wateropgaven zoals verzilting, verdroging en voldoende waterkwaliteit vereisen een veerkrachtig watersysteem. De verschillende watercondities maken in samenspel met de bodem verschillende vormen van landgebruik en een gedifferentieerd landschap in de deelgebieden mogelijk, met nieuwe perspectieven voor landbouw, recreatie, natuur, energie en economie.

1001 tuinen van duurzaamheid

Al die initiatieven op het gebied van zorg, energie, water en economie vormen als het ware de 1001 tuinen van duurzaamheid van het Noorden. Ze zijn een inspiratie voor het proces dat daarbij hoort waarin burgers, publieke partijen, ondernemers, kennisinstellingen samenwerken en dat plannen oplevert waarin de revenuen van hun inspanningen lokaal landen.

Projectboek Zelfbewuste Noorden

Website Places of Hope