Hop overs + Houtwallen
De opgave voor het vormgeven van De Centrale As (N356) en de landschappelijke inpassing daarvan in het nationaal landschap de Noordelijke Friese Wouden hebben wij opgevat als een eigentijdse culturele opgave. Niet alleen ontwerpen aan de kunstwerken en de weg zelf, maar ook aan het ‘ontvangende’ landschap eromheen.
De aanleg van de 25 km lange nieuwe autoweg vanaf de N31 tot aan de rondweg Dokkum is een bijzonder project dat het Nationaal Landschap De Noardlike Fryske Wâlden doorsnijdt. Belangrijk uitgangspunt was de weg niet ‘weg te stoppen’, maar juist het contrast op te zoeken en de weggebruiker het prachtige landschap te tonen.
De weg zelf is terughoudend vormgegeven als een eigentijdse slingerweg, tegelijkertijd is fors ingezet op versterking van de bestaande landschappelijke karakteristiek. Zo is er nadrukkelijk vormgegeven aan de ruimtelijke overgangen tussen het open veenweidegebied (verwijderen beplanting) en het besloten houtwallen- en singellandschap (aanplant en versterking singelstructuren tot in ruime omgeving van de weg).
Weg en landschappen op één lijn
In de visie op de vormgeving en inpassing van de weg is ingezet op contrast, een tegenstelling tussen weg en landschap. Door een heldere keuze te maken voor de eigen identiteit van zowel landschap als weg en het contrast tussen beide te benutten wordt de ervaring van weg en landschap versterkt.
H+N+S werkte in samenwerking met NEXT architects aan de landschappelijke inpassing en vormgeving van weg & kunstwerken, fietsbruggen en hop overs, voor de Centrale As (N365). H+N+S maakte het Voorlopig Ontwerp weg & kunstwerken, het beplantingsplan en is betrokken geweest bij het opstellen van de aanbestedingsdocumenten en controle & begeleiding van de aannemers in de Definitief Ontwerpfase en de uitvoeringsfase.
Om de weg een sterke identiteit te geven is de vormgeving van de kunstwerken op elkaar afgestemd. Door de kunstwerken in te delen in vormfamilies is er een sterke samenhang en interessante sequentie. Voor de generieke elementen zijn bouwstenen ontwikkeld. Er is rekening gehouden met de beleving vanaf de weg enerzijds en de beleving vanuit het landschap anderzijds. De kunstwerken krijgen een heldere hoofdvorm, waardoor ze los komen van het landschap.
In een vroeg stadium in het ontwerpproces is in samenwerking met Arup een lichtplan opgesteld voor het gehele tracé. In het integrale verlichtingplan is het behoud van de donkerte leidend. Uitgangspunt is zo min mogelijk wegverlichting. Hierdoor blijft energieverbruik laag en worden de negatieve effecten op de ecologie beperkt. Er wordt een nachtelijk beeld gecreëerd waarin De Centrale As zelf niet verlicht wordt maar consequent de lokale wegen worden aangelicht.
Naast de belevingswaarde hebben de singelstructuren ook een belangrijke geleidende functie voor vleermuizen. Middels sonar gebruiken ze de beplanting als vliegroute. Om de continuïteit van de vliegroutes te kunnen waarborgen worden grote bomen in de zij- en middenberm aangeplant om als natuurlijke oversteekplaats (hop over) te kunnen fungeren.
