Nieuw volkstuincomplex bij zorglandgoed aan de Vecht

Aanleiding

Tuindersvereniging Westbatterij Muiden moet haar huidige locatie aan de IJmeerdijk verlaten. Zorglandgoed Hoogerlust aan de Vecht is gekozen als nieuwe plek voor het volkstuincomplex, dat uitgebreid wordt met een winkel, zorgwoningen en andere zorgvoorzieningen. Daarnaast is recent op spectaculaire wijze de opvallende houten, witte Vechthoeve aan het terrein toegevoegd (zie onderstaande foto, bron: RWS). Hiervoor is een horecafunctie bedacht. De volkstuinen vormen straks samen met het erf en de Vechthoeve een nieuw landgoed aan de Vecht, met interessante producten en diensten.

Kringenwetboerderij

De naam ‘Hoogerlust’ komt bij een boerderij met boomgaard al voor op kaarten van voor 1850. Hoogerlust ligt binnen de contouren van de Nieuwe Hollandse Waterlinie: de huidige boerderij is een ‘kringenwetboerderij', dus gebouwd van hout. De relatief grote openheid vormt op deze locatie een belangrijke historische laag in het landschap en wordt beschermd. Een van de ontwerpgaven was dan ook om te gaan met openheid in relatie tot de volkstuinen en de daarbij gewenste gebouwde elementen.

Aanpak

De ligging van het oude volkstuincomplex aan de IJmeerdijk was subliem, dus was het een uitdaging om te komen tot een ontwerp waar de tuinders zich in zouden vinden. Belangrijk in het ontwerp was de uitstraling passende bij de historische context en de praktische kant van het tuinieren. Tijdens verschillende bijeenkomsten hebben de tuinders hun wensen kunnen uiten, zodat het ontwerp goed is afgestemd op de behoeftes van de gebruiker.

Behoud van openheid was een belangrijke ontwerpopgave. Er is daarom zorgvuldig onderzocht waar bebouwde elementen zouden passen. Dit is voorgelegd aan de Adviescommissie Ruimtelijke Ontwikkeling, die positief reageerden op het plan. Er volgde een aanbeveling om de keuzes m.b.t. gebouwde elementen verder te articuleren. Dit leidde tot de insteek om gebouwde elementen ofwel nabij bestaand opgaand groen te plaatsen, ofwel vorm te geven als markant onderdeel van het landgoed.

Resultaat

Er zijn 77 tuinen ingepast op Hoogerlust, met een gemiddelde oppervlakte van 173 m2. Op 46 tuinen (tot mogelijk 58) is plek voor een schuur. De schuurtjes hebben een oppervlakte van ongeveer 10m2. De oppervlakte van het gemeenschappelijke gebouw is ongeveer 100 m2. Er is een parkeerplaats met plek voor 30 auto’s. De tuinen voegen zich in de kavelstructuur van het landschap. Ze vormen een zachte schil aan de westkant van het landgoed: de groene tegenhanger van de Vecht. Er zijn drie afzonderlijke tuindelen, elk met een eigen sfeer: boomgaardtuinen, beschutte tuinen en open tuinen.

Tuinsferen

De boomgaardtuinen zijn gelegen in een bestaande oude boomgaard. De meeste fruitbomen verkeren in slechte conditie. De bedoeling is om alleen de gezonde exemplaren te behouden. Deze tuinen zijn bedoeld voor tuinders die fruitbomen meenemen uit het vorige complex en in de boomgaard herplanten. Rondom de boomgaard ligt een lage haag. De huisjes bij de boomgaardtuinen staan aan de randen, naast de bestaande bosschage, en vallen met hun groene daken en onbewerkt hout weg in het landschap.

Beschutte tuinen

De beschutte tuinen worden afgesloten van de weg door een hoge haag. Het gedeelte dat grenst aan de graslanden wordt afgeschermd met een haag van tamme braam. In het midden is een kleine as, die toegang biedt tot de tuinen. Aan het eind van deze as ligt het gezamenlijke waterpunt. Ook de huisjes in de beschutte tuinen staan zoveel mogelijk in de luwte van bestaand groen, en worden uitgevoerd in onbewerkt hout met een groen dak.

De as

De as van de Vechthoeve loopt door in het terrein van de open tuinen, met dwars daarop een tweede as over de gehele lengte. Aan deze as liggen in clusters van vier de schuurtjes, in een opvallende witte kleur met groene daken. Deze indeling is gebaseerd op de ligging van bestaande oude schuurtjes. De as is een uitgesproken onderdeel van de landgoed-ensemble. Per vier gebundeld vormen de schuurtjes aan de as een robuuste structuur. Het wit valt op in de groene omgeving en legt een duidelijk verband met de Vechthoeve.

Schuurtjes

Voor de schuurtjes zijn een aantal regels opgesteld. Ze worden uitgevoerd in hout, als verwijzing naar de kringenwet. Alle schuurtjes hebben duurzame, groene daken. In de boomgaardtuinen en de beschutte tuinen worden de schuurtjes per twee geclusterd, in de open tuinen per vier. De zadeldaken zorgen ervoor dat de gebundelde huisjes een helder silhouet hebben. Het volume van de schuurtjes staat vast; gebruikers kunnen kiezen om een deel van het volume uit te voeren als kas.

Vervolg

De gemeente werkt het technisch ontwerp voor de Tuinen van Hoogerlust verder uit. De verwachting is dat de tuinen na de zomer worden gerealiseerd. De ontwikkeling van het zorglandgoed verloopt in de huidige fase los van tuinen: de precieze status is onbekend.