Co-Workshop Baarle

Aanleiding

In de Structuurvisie 2030 van de stad Gent wordt aangegeven dat het woonuitbreidingsgebied in Baarle – als het wordt ontwikkeld - maximaal moet worden ontwikkeld voor sociale woningbouw. Daarnaast behoort het integreren van 3-5 ha. agrarisch gebied voor een stadsgericht landbouwproject tot het programma van deze zone.

Co-creatie

De nieuwe ontwikkeling creëert onrust in de buurt omdat de leefbaarheid van Baarle en het landelijke karakter van de gemeente mogelijk onder druk komt te staan. In samenspraak met alle stakeholders werd daarom gedurende de atelierweek een masterplan gemaakt voor de projectzone van 16,43 ha. Gedurende 1 week zijn liefst 3 bewonersavonden gehouden.

Aanpak

Starten met een schone lei en alle stakeholders aan tafel vanaf het begin; dat is het fundament van de co-workshop. Onder meer de grondeigenaren, omwonenden, experten, beleidsmakers, dorpsbewoners en huisvestingmaatschappijen kwamen de eerste dag uitgebreid aan het woord en stonden het ontwerpteam gedurende de week bij in het scherpstellen van opgave en ambities.

Onderzoekend ontwerpen

Met aandacht voor aanwezige landschapselementen als een monumentale boom en een historische dreef, werd getracht uitdrukking te geven aan de aangescherpte opgave en uitgangspunten. Door onderzoekend te ontwerpen met behulp van een maquette werden al snel drie ruimtelijke scenario’s vooropgesteld en besproken met de stakeholders.

Resultaat

Kapstok voor het dorp

Centrale plandrager van de nieuwe wijk is de luwe ‘dorpsas’: een nieuwe fiets- en wandelas ontkoppeld van de gevaarlijke verkeersaders waar het centrum van Baarle mee kampt. De dorpsas is een veilige alternatieve route en een groene drager die de woonwijken en voorzieningen in het dorp aaneen schakelt.

Centrale kouter

Door nieuwe wooneenheden te combineren in vijf aparte woonclusters van max. vier woonlagen kan er een grote open ruimte van landbouw in het centrum van het projectgebied worden vrijgespeeld. Terwijl het autoverkeer zich beperkt tot de toegangen van de woonclusters, als inprikkers, is het gebied zelf gevrijwaard van autoverkeer maar optimaal doorwaadbaar voor fietsers en voetgangers. Forse lindelanen definiëren de wereld van de bio-boerderij, waar ruimte is voor de teeltvelden en de centrale dorpshoeve met dorpswindmolen ten behoeve van de hele wijk.

Duurzaamheid als vanzelfsprekendheid

Energiebewustzijn en duurzaamheid  behoren haast vanzelfsprekend tot de uitgangspunten. In de nieuwe woonwijk van de 21 e eeuw wordt uiteraard ingezet op passief bouwen, hernieuwbare energieopwekking en waterberging- en infiltratie in het openbaar domein. Maar de ambitie reikt verder wanneer ook buurbewoners, schoolkinderen en het ganse dorp actief kunnen deelnemen en profiteren van circulaire landbouwsysteem en de duurzame wijk. Met de dorpshoeve krijgt Baarle een voorbeeldboerderij op het gebeid van stadslandbouw, hernieuwbare energie en educatie.