Biodiversiteit + Beleving

AANLEIDING

De Duin- en Bollenstreek spreekt tot de verbeelding. De tulpenvelden vertegenwoordigen hét iconische, internationale beeld van Nederland. Het huidige landschap achter de duinen is echter vooral aantrekkelijk als de bollen bloeien. Opgaand groen ontbreekt, historische haagbeplanting is veelal verdwenen en grote bollenschuren staan kaal in het landschap. Het gebied kan een impuls gebruiken om belevingswaarde en biodiversiteit te vergroten.

HERSTEL BIODIVERSITEIT

Op internationaal niveau wordt alarm geslagen over de achteruitgang van de biodiversiteit in het landelijk gebied. De massa aan insecten is schrikbarend afgenomen: in Duitse natuurgebieden met 75%. In Nederland bestaan alleen gegevens over dagvlinders: deze zijn met 60% in aantal afgenomen sinds 1992. Op de bijeenkomst Deltaplan Biodiversiteitsherstel (17 jan.2018) werden onder meer aanpassing van landbouwmethoden en ecologisch bermbeheer als kansrijk begin genoemd voor herstel van biodiversiteitsop in het buitengebied.

Visie

Een bloeiend netwerk langs de wegen verbindt en benadrukt eenheid én diversiteit op de schaal van het landschap.

De identiteit, uitstraling en biodiversiteit krijgen een impuls door interventies op en het samenspel tussen 2 niveaus: een bloeiend netwerk van wegbermen en een hoogwaardige, uitgesproken en herkenbare uitstraling van entreezones. Als een kameleon nemen bermen de kleur aan van het landschap dat zij doorkruisen. De ecologische dooradering wordt vergroot. Entreezones maken de bezoeker duidelijk dat hij welkom is in een bijzonder gebied. Entrees (groot en klein) zijn herkenbaar door toepassing van een set met herkenbare inrichtingselementen die de uitstraling van de Duin- en Bollenstreek versterken

Aanpak

Binnen het project is samengewerkt met de Koninklijke Ginkel Groep: expert in het duurzaam vergroenen van de leefruimte. De totstandkoming is begeleid door een projectgroep met vertegenwoordigers van de verschillende gemeentes en de provincie. Er vond afstemming plaats met een klankbordgroep en verdiepend overleg met lokale telers. Tussenproducten zijn gepresenteerd aan een stuurgroep en tussentijds vastgesteld.

PROCES

De planvorming vond plaats in twee stappen. Eerst is in een visie geformuleerd op welke wijze de uitstraling van het gebied een impuls kan krijgen door middel van bloemrijke bermen en gebiedsentrees. Daarna is een praktisch uitvoerbaar plan gemaakt, waarmee de realisatie verder kan worden opgepakt. 

Resultaat

BLOEMRIJKE BERMEN

De basis voor de bermen is een gebiedseigen, bloemrijk heemmengsel: als een goudgele, ecologische dooradering van het landschap. Bijzondere onderdelen krijgen een eigen accent en voegen ecologische waarde toe: bij de duinen duinvegetatie met plukken struweel, in de zanderijlandschappen hagen en bij landgoedclusters verwilderingsbollen in paarsblauwe tinten.

HOOGWAARDIGE ENTREES

Het begrip ‘entree’ is vertaald naar 4 niveaus: provinciale wegen die het gebied binnen komen, stations en TOP’s, dorpsentrees en fietsentrees. Voor de entreetypen zijn op drie manieren voorstellen gedaan om een gastvrije uitstraling te bereiken:

1. Verbeteren van de landschapskwaliteit
2. Toepassing van expressieve bermen
3. Toepassing van herkenbare inrichtingselementen

BOUWDOOS GEBIEDSIDENTITEIT’

De bouwdoos bevat speciaal ontworpen inrichtingselementen die samen één familie vormen en de uitstraling van de Duin- en Bollenstreek versterken. Vormen zijn geïnspireerd op het ontvangende landschap. De bouwdoos dient vanuit het overkoepelende Nationaal Park Hollandse Duinen verder te worden ontwikkeld om de eenheid in het landschap te bewaken.

FACTSHEETS BERMBEPLANTING

De geïntroduceerde bermtypen zijn met behulp van Ginkel Groep uitgewerkt in een serie factsheets. Deze geven voor elk bermtype de kenmerken en beelden op vergelijkbare wijze weer (ecologische rijkdom, beleving jaarrond, kosten etc.). De factsheets dienen als hulpmiddel bij realisatie.

GIS ALS GEREEDSCHAP

Om het project voor bloeiende bermen concreet te maken zijn de wegen binnen de Duin- en Bollenstreek geïnventariseerd en ingedeeld in segmenten. De wegen zijn opgenomen in een GIS-systeem: een kaart met daaraan gekoppelde kenmerken zoals de naam van de weg, onderliggend landschapstype, beschikbare bermruimte en huidige inrichting. Op basis van de visie, huidige inrichting én beschikbare ruimte is voor elk wegsegment een inrichtingsvoorstel gedaan en kan een inschatting worden gemaakt van de uitvoeringskosten. 

Vervolg

Het uitvoeringsplan is in april vastgesteld. De komende jaren zal het plan gefaseerd worden uitgevoerd. 

Deel dit project

Deel dit project op Facebook Deel dit project op Twitter Deel dit project op LinkedIn