Versterken + Kansen
Het Ruimtelijk Kwaliteitskader is ontwikkeld en ingezet in de 1e fase van het project Stadsdijken Zwolle: de verkenningsfase. In de verkenningsfase heeft WDOdelta samen met gebiedspartners breed alle mogelijke alternatieven opgehaald en vervolgens in stappen getrechterd naar één voorkeursalternatief. Wij hebben het Ruimtelijk Kwaliteitskader ontwikkeld als een sturingsinstrument in dit trechteringsproces en heeft ervoor gezorgd dat de bestaande en toekomstige ruimtelijke kwaliteit van de dijk en zijn omgeving geborgd is.
Voor de verkenningsfase van het project ‘Dijkversterking Stadsdijken Zwolle’ onderdeel van het HWBP, heeft H+N+S een ruimtelijk kwaliteitskader opgesteld. Met dit kader wordt er een locatiespecifieke invulling gegeven aan de landschappelijke inpassing van het tracé Stadsdijken Zwolle. Een landschappelijke inpassing gaat met name over maatwerk op locatie, verantwoord ingepast in het landschap of een stedelijke omgeving met een vormgeving die meerwaarde uitstraalt.
Het tracé heeft over een relatief korte afstand veel verschillende verschijningsvormen, van industrieel, naar stedelijk, naar landelijk. Gebaseerd op de fysieke vorm van de kering, de omgeving en gebruiksfuncties op en rond de dijk zijn er voor de Stadsdijken Zwolle vijf deeltrajecten aangeduid.
Om het geheel niet uit het oog te verliezen heeft H+N+S eerst een integrale visie op de opgave gegeven, waarin de relatie tussen dijk en landschap en de overkoepelende opgaven uiteen worden gezet. Vanuit deze visie wordt ingezet op het accentueren en versterken van de twee typen dijklandschappen die hier aanwezig zijn. Namelijk de dijk als groene loper van de stad naar het landschap en vise versa langs het Zwartewater en de industriële en functionele dijk langs het kanaal.
Op basis van deze visie zijn een aantal algemene uitgangspunten voor een kwalitatieve dijkversterking opgesteld. Het gaat hier om de volgende punten:
Vervolgens is er een uitwerking van de kansrijke alternatieven per deeltraject gemaakt. Door middel van de kwaliteiten, opgaven en de inrichtingsprincipes die gelden voor het specifieke deeltraject worden de mogelijkheden voor een goede ruimtelijke inpassing voor alle kansrijke alternatieven uiteengezet en toegelicht. Zo is de ruimtelijke kwaliteit geen afwegingscriterium geworden, maar een onderdeel van alle mogelijke dijkversterkingsalternatieven. Op de volgende twee pagina’s laten de alternatieven voor deeltraject 1, onderdeel van de industriële kanaaldijk, en deeltraject 4, onderdeel van de landschappelijke dijk, zien.
Het profiel van het kanaal is symmetrisch en heeft aan beide zijden hetzelfde type damwand met daarachter een groene lage dijk, de bedrijventerreinen liggen op (bijna) dezelfde hoogte als de dijkkruin. De dijkversterking kan de dijk meer zichtbaar maken en het kanaal een meer natuurlijke uitstraling en recreatieve aantrekkingskracht geven.
Dit traject heeft ook twee verschijningsvormen van de kering, de onherkenbare kering onder de weg en de groene kering als rand tussen het Zwartewater/Balkengat en de industrie.De omgeving is volledig industrieel, het inpassen van de bestaande gebouwen en constructies moet zorgvuldig worden gedaan. Ontoegankelijke oever langs gehele tracé en naast de industrie is er in de huidige situatie geen ruimte voor overig gebruik. Het ruimte bieden voor recreatie is het onderzoeken waard.
Dit traject bevindt zich op het smalste stukje van de Zwartewater, de kering is niet meer als dijk herkenbaar en er zijn veel harde constructies aanwezig. Dit is een belangrijk en ingewikkeld schakelpunt tussen de binnenstad van Zwolle en de wijk Holtenbroek en het buitengebied. De kwaliteiten langs en op deze dijk hangen samen met het semi-openbare en groene karakter van de dijk. De dijkversterking biedt de kans om in te zetten op waterkering met een eenduidig en zo groen mogelijk profiel. Er is nu een kans om dat profiel zo op te zetten zodat het ruimte biedt voor zowel de werkfuncties als voor een groene en aantrekkelijke oever met mogelijke een recreatieve route langs het water, hiervoor is echter een samenwerking tussen meerdere partijen noodzakelijk.
De dijk ligt in de parkzone tussen de wijk Holtenbroek en de uiterwaarden van het Zwartewater. De huidige dijkzone heeft een belangrijke recreatieve en natuurfunctie voor de wijk. Er zijn al verschillende initiatieven in de omgeving van de dijk. Met de dijkversterking wordt gezocht naar het versterken van de recreatieve en natuurlijke waarden van de dijk en het integreren van de bestaande initiatieven en belangen.
Dit traject bestaat uit de typische Zwartewaterdijk in een landelijk gebied, met zijn smalle en herkenbare steile en geknikte dijkprofiel. Het slingerende dijktracé, vrijwel alleen toegankelijk voor recreatieverkeer voert je door het landschap en biedt unieke zichten op de omgeving en binnen- en buitendijkse natuur. Voor de dijkversterking is het behouden en verbeteren van de natuurwaarden en recreatieroutes op en aan de dijk het belangrijkste aandachtspunt. De dijk met zijn bermen en ingravingen moet weer een vanzelfsprekend onderdeel van het natuurlijke landschap worden.
De ontwerpen voor de deeltrajecten zijn doormiddel van verschillende werk- en informatiebijeenkomsten met stakeholders tot stand gekomen. Zij konden aangeven waar kansen liggen voor het vergroten van de ruimtelijke kwaliteit en waar de samenwerking met andere (lopende) projecten in dit gebied konden worden gezocht. De meeste kansen zijn verwerkt in het ontwerp en de enkele aanbevelingen die in deze fase nog niet in het ontwerp zijn geland, zijn in de aanbevelingen opgenomen.
