Lange Termijn + Waterveiligheid
Om ook op lange termijn de waterveiligheid van de IJssel-Vechtdelta te kunnen borgen, zijn twee perspectieven verkend als mogelijke stip op de horizon. Er wordt geen keuze gemaakt, beide perspectieven zijn kansrijk en hebben tot doel het blikveld te verruimen. In vervolgprojecten wordt het gedachtegoed verder uitgewerkt.
In het Deltaprogramma wordt de waterveiligheidsopgave voor 2050/2100 in beeld gebracht. Vanuit de regio is de wens geuit hier proactief op te reageren en de regionale ontwikkelingen en ambities hier tijdig aan te koppelen. Er zijn daartoe twee lange termijn perspectieven verkend, met als doel een duurzame ruimtelijke inrichting van de IJssel-Vechtdelta.
De hoofdkeuzen voor de waterveiligheid op lange termijn en de betekenis daarvan op korte termijn in beeld
De echte knelpunten in dit gebied ontstaan door wisselwerking tussen het hoofdwatersysteem van de IJssel en het IJsselmeer en het regionaal watersysteem van de Vecht en het Zwarte Water. De twee lange termijn perspectieven verkennen de hoofdkeuzen op systeemniveau en de betekenis hiervan voor de korte termijn. Ook worden meekoppelkansen tussen waterveiligheid en andere ruimtelijke ontwikkelingen verkend.
De twee perspectieven verkennen de hoekpunten van het speelveld en zijn te plaatsen in een assenkruis op basis van de twee hoofdkeuzen: de wijze waarop met ‘meerlaagsveiligheid’ wordt omgegaan en in het verlengde daarvan of er wel of niet wordt gedifferentieerd in waterveiligheidsniveau tussen stad en land; en de relatie tussen het hoofd- en regionaal watersysteem.
Om meekoppelkansen tussen sociaal-economische ontwikkelingen en waterveiligheidsmaatregelen te kunnen benutten, is het van belang dat investeringsmomenten samen vallen. Om kansen en knelpunten op te sporen, zijn de opgaven en ambities in beide sporen specifiek gemaakt door ze ruimtelijk te definiëren op kaart en toe te delen naar een aantal tijdsvakken.
Er is met dit project een methode ontwikkeld waarin op basis van een verkenning van lange termijn perspectieven en leidende principes, uitvoeringsprojecten aangestuurd worden, die op hun beurt weer kunnen leiden tot een handelingsperspectief voor de lange termijn. Zo ontstaat een cyclisch planproces waarin lange en korte termijn opgaven op elkaar reageren en duurzame oplossingen kunnen worden ontwikkeld.
In dit perspectief staat preventie van een overstroming voorop (laag 1). Er worden robuuste dijkringen aangelegd en het IJssel- en Vechtsysteem worden van elkaar gescheiden door een keersluis en pomp. Het Zwarte Meer en de Vecht krijgen een meer gereguleerd peil met nieuwe kansen voor natuur en recreatie. In de IJssel staat de natuurlijke dynamiek centraal. De Kampereilanden komen binnen de primaire kering te liggen.
In dit perspectief wordt per gebied gezocht naar de meest kansrijke verhouding tussen maatregelen in de drie lagen van meerlaagsveiligheid. Er wordt daarbij gedifferentieerd tussen stad en land. Zo ontstaan stedelijke eilanden met een hoger waterveiligheidsniveau in een dynamischere delta. Het IJssel- en Vechtsysteem blijft in open verbinding staan. Voor hoge afvoeren van de Vecht wordt extra waterberging gerealiseerd.
Om op de korte termijn strategisch te kunnen voorsorteren op de lange termijn is inzichtelijk gemaakt wat de cruciale gebieden zijn waar ruimtelijke ingrepen in relatie tot de hoofdkeuzen op systeemniveau zich manifesteren, waar op korte termijn meekoppelkansen liggen, en waar ruimte is voor innovatie.
Het product van deze verkenning is niet alleen het eindrapport, maar bestaat voor een belangrijk deel uit het gezamenlijk proces dat met een brede groep betrokkenen is doorlopen. Om sturing te geven aan dit proces zijn acht leidende principes opgesteld. Ze vormen een kader van normen en waarden, dat kernachtig samenvat wat de regio belangrijk vindt.
