Marken + Waterveiligheid
Op weg naar een passende oplossing voor de waterveiligheid op Marken door op een andere manier met dijkversterking om te gaan. De gangbare versterkingstermijn van vijftig jaar wordt losgelaten en er zijn ook maatregelen mogelijk buiten de dijk (meerlaagsveiligheid).
De primaire waterkering die Marken beschermt voldoet op trajecten niet aan de vigerende norm. Het versterkingsplan dat aanvankelijk was ontwikkeld, kon vanwege het ruimtebeslag en effect op het landschap niet rekenen op draagvlak bij de belanghebbenden. Rijkswaterstaat heeft daarom besloten op zoek te gaan naar een andere, beter passende oplossing.
vijf oplossingen voor de waterveiligheid op het eiland marken
Er zijn vijf oplossingen ontwikkeld voor de waterveiligheid op Marken. Dijkversterking vormt altijd de basis (laag 1 van meerlaagsveiligheid), aangevuld met ruimtelijk maatregelen buiten de dijk (laag 2) en maatregelen die het handelingsperspectief bij een eventuele overstroming vergroten (laag 3). Alle oplossingen sluiten aan op de ‘Marker Waarden’, de huidige kwaliteiten in beeld gebracht in de opgestelde ‘Gebiedsatlas’.
De ambitie was om oplossingen te ontwikkelen die zowel invulling geven aan de waterveiligheidsopgave, als de ruimtelijke kwaliteit op Marken versterken. Daartoe is veel preciezer naar het gebied en haar geschiedenis gekeken, is de kennis van de bewoners benut en is er nauw samengewerkt tussen technici en ontwerpers.
De eerste oplossingsrichting gaat uit van een stapsgewijze versterking van de kade, om de twaalf jaar. Daardoor hoeft er minder overhoogte aangebracht te worden om zetting van de dijk te compenseren. De dijk op Marken is hier gezien de specifieke bodemopbouw van klei op veen erg gevoelig voor. De dijk kan dan lager en compacter blijven, in aansluiting op de huidige kwaliteiten.
In deze oplossingsrichting wordt de huidige kade vervangen door een nieuwe kade. Deze wordt buitendijks aangelegd. Eerst wordt de ondergrond verbeterd zodat de kade minder gevoelig is voor zetting. Voor de Rozewerf is samen met de bewoners een maatwerkoplossing ontwikkeld. De oude kade wordt gehandhaafd en er wordt een haventje aangelegd als overgangsconstructie tussen de oude en de nieuwe kade.
In deze oplossing wordt aan de Markermeerzijde van het eiland een oeverzone aangelegd. Hierdoor wordt de golfoploop geremd, waardoor de kruin van de kade lager kan blijven. Daarbij wordt gerefereerd aan de historische contour van het eiland in de 17e eeuw. De oeverzone draagt bij aan een verbetering van de waterkwaliteit en ecologische waarde van het gehele Markermeer.
In deze oplossing wordt de zuidkade bestand gemaakt tegen water dat over de kade heen kan slaan. Hierdoor kan de kade lager blijven dan wanneer er voor een reguliere versterking zou worden gekozen. Het water dat over de dijk slaat wordt in het zuidelijk deel van het eiland, waar de bebouwing grotendeels verhooogd ligt, opgevangen.
Tot de afsluiting van de Zuiderzee in 1932 werden alle woningen op Marken gebouwd op verhoogde werven of palen. In de periode daarna zijn de woningen gewoon op maaiveld gebouwd. In deze lange termijn strategie wordt hernieuwde betekenis gegeven aan deze historisch verhoogde woonvormen door in de toekomst alle nieuwbouw op Marken weer waterrobuust te bouwen.
Uit de vijf oplossingsrichtingen zijn er bestuurlijk drie gekozen. Deze worden momenteel in een MIRT verkenning verder uitgewerkt en verfijnd, waarna er een keuze wordt gemaakt voor een voorkeursalternatief.
Voormalig medewerker Inge Kersten
