Natuur + stad

Leidraad natuurinclusief Rotterdam

Voor de ecologische ontwikkeling van grote steden is het van belang om scherp te definiëren uit welke biotopen een stad precies is opgebouwd, welke soorten daarbij horen en hoe hun leefgebied kan worden verbeterd. Samen met de gemeente Rotterdam en Buiting advies heeft H+N+S Landschapsarchitecten daarom een leidraad ontwikkeld voor een natuurinclusieve stad.

Doel

De stad als potentieel natuurgebied krijgt de laatste tijd steeds meer aandacht. Er worden veel initiatieven ontplooid om de ecologische kwaliteit van de stad te verbeteren. Zo ook in Rotterdam. Alleen: welke maatregelen zijn het meest effectief en waar en hoe kunnen deze het beste in de bestaande stad worden ingepast? Om hier grip op te krijgen heeft H+N+S Landschapsarchitecten de ecologische structuur van Rotterdam in kaart gebracht en zijn daarnaast een aantal gidssoorten gedefinieerd aan de hand waarvan ecologische maatregelen gericht kunnen worden toegepast.

Ecologische structuur van Rotterdam – op wijkniveau met gidssoorten

Concept: kernbiotopen en verbindingen

De ecologische structuur van een stad bestaat in hoofdzaak uit verschillende kernbiotopen en ecologische verbindingen, die de biotopen met elkaar verbinden en daarnaast ook de stad met zijn omgeving verbinden. Iedere structuur en biotoop heeft specifieke ecologische kenmerken en vormt daarmee een habitat voor specifieke groepen van soorten, gedefinieerd aan de hand van bepaalde gidssoorten.

Van deze gidssoorten is in ecoprofielen verbeeld wat hun behoeften zijn ten aanzien van verblijfplaats, voedsel, veiligheid en verbindingen. Mede aan de hand hiervan zijn ecologische maatregelen gedefinieerd. Hiervan is in aparte factsheets in beeld gebracht hoe ze het beste in een stedelijke context kunnen worden ingepast.

Schetsmatige verbeelding van het leefgebied van de egel als gidssoort. Eisen ten aanzien van veiligheid, voedsel, verbinding en verblijfsplaats (de 4 v’s) zijn leidend voor maatregelen om het leefgebied van gidssoorten te optimaliseren.

Uitwerking: de 4 V's

Kernbiotopen, ecoprofielen van gidssoorten en factsheets van maatregelen zijn door H+N+S Landschapsarchitecten zodanig gestructureerd en van inzichtelijke illustraties voorzien dat deze kunnen worden opgenomen in een na deze opdracht op te zetten webviewer. Hiermee kunnen gebruikers zoals planners, landschapsarchitecten, stedenbouwkundigen en beheerders eenvoudig opzoeken hoe zij projecten op een specifieke plek zodanig kunnen inrichten dat deze de biodiversiteit van de stad Rotterdam in zijn geheel ten goede komen.

Samenhang tussen kernbiotopen en ecologische structuren en hoe deze samen komen in ecoprofielen voor gidssoorten en maatregelen

Van de verschillende maatregelen zoals de aanleg takkenrillen of natuurvriendelijke oevers zijn diverse varianten in verschillende stedelijke situaties uitgewerkt, passend bij de kernbiotopen waarin deze maatregelen kunnen worden toegepast. Bij het ontwerpen van ecologische maatregelen in de stad is het van belang om expressie te geven aan de intentie van de maatregel. Veel ecologische maatregelen kennen namelijk een andere ordening dan die van de stad, waardoor ze juist ongeordend of rommelig opgevat kunnen worden. Het moet duidelijk zijn dat het bijvoorbeeld geen achterstallig onderhoud betreft.

Vervolg

In het kader van deze opdracht hebben H+N+S Landschapsarchitecten en Buiting advies een structuur en bijbehorend kaartmateriaal opgeleverd voor een webviewer, en binnen die structuur steeds twee sets van kernbiotopen, ecoprofielen en factsheets van maatregelen uitgewerkt. In een vervolgstap zullen ook de overige kernbiotopen, ecoprofielen en factsheets door ons worden uitgewerkt, waarmee de webviewer verder zal worden gevuld.

Concept layout voor webviewer Leidraad Natuurinclusief Rotterdam.